Składanka czternastu tanecznych utworów muzyki żydowskiej. Idealne do słuchania przez wszystkich fanów muzyki yiddish. Muzyka prosto z Izraela.
"Najstarsze wzmianki o muzyce żydowskiej sięgają końca II tysiąclecia
p.n.e. Są nieliczne i nie dają pełnego jej obrazu. Pewnych informacji
dostarcza ikonografia (m.in. freski staroegipskie) oraz
Biblia, zwłaszcza
Pięcioksiąg,
Psalmy,
Lamentacje,
Pieśń nad pieśniami.
Z tych źródeł wiadomo, że dawni Żydzi (Hebrajczycy) dysponowali bogatym
instrumentarium muzycznym (ponad 30 różnych instrumentów, m.in.: harfa,
kitara, instrumenty dęte, bębenki, cymbały), dominowała jednak muzyka
wokalna, oparta na skalach wąskozakresowych. Muzykę żydowską
kształtowała kultura religijna, uwidoczniały się wpływy kultur
Mezopotamii i Egiptu (tańce w świątyniach). W czasach Pierwszej Świątyni
uprawiano śpiew antyfonalny i responsorialny, przeważały psalmy (hymny,
pieśni hołdownicze, błagalne, żałobne). Muzyka, zarówno instrumentalna,
jak i wokalna, towarzyszyła obrzędom liturgicznym, uświetniała
uroczystości dworskie (zwłaszcza za panowania Dawida, Salomona), obchody
świąt narodowych i rodzinnych. Po zburzeniu Drugiej Świątyni (70 r.
n.e.) i wygnaniu Żydów z Jerozolimy obowiązywał zakaz uprawiania muzyki
instrumentalnej; wskutek tego zaczęły się rozwijać nowe formy wokalnej
muzyki synagogalnej, podlegające wpływom kultury muzycznej krajów
diaspory. Zaznaczyły się wpływy greckie (skale heptatoniczne). Powstały
nowe, nieco odmienne kręgi kultury żydowskiej, utworzone przez Żydów
sefardyjskich, osiadłych w krajach arabskich i na Półwyspie Iberyjskim
(Hiszpania), oraz przez Żydów aszkenazyjskich, osiadłych w Niemczech i w
krajach Europy Wschodniej. Na ziemiach polskich, w granicach dawnej
Rzeczypospolitej, działali liczni kantorzy, będący zarazem kompozytorami
lub autorami opracowań muzyki liturgicznej. W Polsce w okresie
międzywojennym zyskali sławę m.in. kantorzy Wielkiej Synagogi na
Tłomackiem w Warszawie: G. Sirota, M. Kusewicki, P. Szerman. Synagoga ta
była synagogą reformowaną, w której kantorom towarzyszył 120-osobowy
chór, zespół instrumentalny i organy (w synagogach ortodoksyjnych nadal
obowiązuje zakaz akompaniamentu instrumentalnego). Na pograniczu muzyki
sakralnej i ludowej plasuje się muzyka chasydów, mistycznego odłamu
Żydów ortodoksyjnych; połączona ze śpiewem i tańcami ma charakter
radosnej adoracji Boga. Teksty śpiewów pochodzą na ogół z
Psalmów,
ale też są tworzone doraźnie, w formie okolicznościowych kupletów,
w języku jidysz lub w językach krajów diaspory. Muzyka chasydów jest
zwykle anonimowa, powstawała i była wykonywana zwłaszcza podczas biesiad
na dworach cadyków, świątobliwych, charyzmatycznych przywódców (w
Polsce przed II wojną światową było np. ok. 100 takich dworów),
uświetniała także uroczystości rodzinne. Obecnie jest kultywowana
w ośrodkach chasydów w Izraelu, Stanach Zjednoczonych i niektórych
krajach Europy Zachodniej. W żydowskiej muzyce ludowej poza elementami
oryginalnymi dają się zauważyć wpływy muzyki narodów, wśród których
Żydzi żyli. Dużą różnorodnością gatunkową odznaczają się żydowskie
pieśni historyczne, miłosne, rodzinne, dziecięce, rzemieślnicze,
żołnierskie, kołysanki, pieśni z okresu II wojny światowej, zwłaszcza
pieśni powstałe w gettach i in. Żydowska pieśń ludowa była tworzona na
ogół przez twórców anonimowych; jednym z twórców znanych z nazwiska jest
krakowski stolarz M. Gebirtig (właściwie Bertig, 1877–1942). Muzykę
ludową wykonywały kapele klezmerskie, do II wojny światowej liczne też
na ziemiach polskich. Elementy muzyki żydowskiej, zarówno synagogalnej,
jak i ludowe, były wprowadzane do muzyki artystycznej, zwłaszcza przez
kompozytorów pochodzenia żydowskiego, m.in. E. Blocha, M. Brucha, M.
Castelnuovo-Tedesco, P. Dessaua, A. Schönberga. Do popularyzacji ludowej
muzyki żydowskiej przyczynił się musical
Skrzypek na dachu J.
Bocka i J. Steina. W muzyce światowej wybitną rolę odegrali kompozytorzy
pochodzenia żydowskiego, m.in. F. Mendelssohn-Bartholdy, G. Mahler,
Schönberg, A. Tansman, G. Meyerbeer, J. Offenbach, także liczni
dyrygenci i muzycy wirtuozi. Marian Fuks " PWN
SPIS UTWORÓW:
1. Hava
nagila 1:21
2. Noladeti La’Shalom (I was born) 2:34
3. Rona 3:31
4. Hora 2:33
5. Mizerlu 3:26
6. Eshet Hayil (A woman of Valor) 2:56
7. Sunrise Sunset 3:29
8. Adon Olam – Master of the
Universe2:43
9. Ma Na’Avu 2:57
10. Shir La Shalom 3:06
11. Al Kol Eleh (A gratitude song) 3:23
12. Yiden 3:06
13. A Yiddish a mama 2:46
14. Zodiak 2:50
